ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Σέρρες 16/8/1993
ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΣΕΡΡΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Αρ. πρωτ. 13265 / 93
ΠΡΟΣ
κ. Δήμαρχο Σερρών
Ενταύθα
Οπως γνωρίζετε ένα από τά έργα πού προτάθηκαν από τόν Δήμο μας γιά ένταξη στό Β’ πακέτο DELORS είναι καί η κατασκευή αυτοκινητοδρομίου στίς Σέρρες. Τό έργο αυτό προτάθηκε μέ πρώτη φάση εργασιών ύψους 3.300.000.000 δρχ.
Η Νομαρχία Σερρών μέ τό μέ αρ. πρωτ. 1002/93 έγγραφο τής Δ/νσης Προγραμματισμού καί Ανάπτυξης, μάς ενημέρωσε ότι τό έργο αυτό είναι υποψήφιο γιά ένταξη καί απαιτείται προέγκριση χωροθέτησης καί μελέτη περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων, σάν προϋπόθεση χρηματοδότησης τού έργου από τήν Ε.Ο.Κ.
Ισως εδώ γεννηθεί τό ερώτημα γιατί μέχρι τώρα δέν συντάχθηκε η μελέτη αυτή. Η απάντηση είναι ότι οι μελέτες αυτές περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων είναι κάτι τό καινούργιο γιά τήν χώρα μας, καί μάλιστα δέν υπάρχει ούτε θεσμικό πλαίσιο, ούτε προδιαγραφές, ούτε κώδικας αμοιβών. Αναγκαστικά λοιπόν θά προχωρήσουμε μέ τά δεδομένα άλλων προκηρύξεων μελετών γιά παρεμφερή έργα (οδών, διαμορφώσεων, κ.λ.π.), καί σχέδιο όρων πρόσκλησης ενδιαφέροντος συνυποβάλλεται.
Σάς υποβάλλουμε λοιπόν συνημμένα τό σχέδιο όρων πρόσκλησης ενδιαφέροντος γιά τήν μελέτη μέ κατ’ αποκοπήν αμοιβή 14.000.000 δρχ (χωρίς Φ.Π.Α.) καί σάς παρακαλούμε νά εισηγηθείτε σχετικά στό Δημοτικό Συμβούλιο. Μέ τήν ίδια απόφαση νά γραφτεί η μελέτη στό τεχνικό πρόγραμμα τού Δήμου Σερρών, καί νά εξουσιοδοτηθείτε γιά τίς δημοσιεύσεις.
Γιά τό θέμα αυτό τής κατασκευής αυτοκινητοδρομίου, εισαγωγικά θά είχαμε νά αναφέρουμε τά εξής:
- Αν δούμε τήν λειτουργία καί εξέλιξη τής πόλης μας όχι μέ τά σημερινά δεδομένα αλλά μακροπρόθεσμα, σάν εξελικτική προοπτική, θά έχουμε μιά διαπίστωση πού είναι καταλυτική γιά τίς επιλογές πού πρέπει νά γίνουν όσον αφορά τά προγράμματα πού από σήμερα θά επιλεχθούν καί ακολούθως νά εφαρμοσθούν.
Κατά τήν γνώμη μας η πόλη τών Σερρών θά μετεξελιχθεί σάν πόλη-κέντρο ενός Νομού μέ γεωργικές καί κτηνοτροφικές οικονομικές δραστηριότητες (χωρίς αυτή η προοπτική νά δίνει καί τήν βέλτιστη εξέλιξη τής πόλης), καί παράλληλα σάν πόλη – δορυφόρος τής Θεσσαλονίκης.
- Δέν θά ασχοληθούμε μέ τήν πρώτη προοπτική, η οποία είναι καί εύκολα ανιχνεύσιμη αλλά καί διαφαινόμενη, αλλά μέ τήν δεύτερη μόνον, γιατί ορισμένα θέματα πρέπει επι τέλους νά τεθούν υπ΄όψιν τού Σερραϊκού Λαού γιά νά γίνουν έγκαιρα οι επιλογές.
Ισως η λειτουργία τής πόλης τών Σερρών σάν πόλη – δορυφόρος θεωρηθεί καινοφανής, αλλά πιστεύω ότι ήδη αυτό πού στό υπόμνημα αυτό τίθεται σάν προοπτική, λειτουργεί, χωρίς νά τό έχουμε καταλάβει. Πιστεύω ότι τό Εμπορικό καί Βιομηχανικό Επιμελητηριο, οι διάφοροι Σύλλογοι τό έχουν νιώσει ήδη (μείωση εμπορικής κίνησης, ίδρυση καί λειτουργία μεγάλων πολυκαταστημάτων, κ.λ.π.)
Σάν δεδομένο γιά τήν παραδοχή αυτή παίρνουμε τό γεγονός ότι η πόλη τών Σερρών βρίσκεται στό κέντρο ενός Νομού μέ έντονες γεωργικές καί κτηνοτροφικές δραστηριότητες, αλλά καί σέ απόσταση περίπου 85 χλμ. από τήν πόλη τής Θεσσαλονίκης, χρονικά δέ απεχει από αυτήν μια ώρα. Η απόσταση αυτή δημιουργεί καί αρνητικά αλλά καί θετικά αποτελέσματα γιά τήν πόλη.
Αν αντιπαρέλθουμε λοιπόν τά αρνητικά στοιχεία (προβλήματα εμπορικής κίνησης, αγοράς εργασίας, αστυφιλικές μετακινήσεις κ.λ.π.), θά πρέπει νά δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στά προγράμματα εκείνα πού έχουν στόχο τήν μετεξέλιξη τής πόλης σέ ένα κέντρο δραστηριοτήτων, πού μπορεί νά αναπτυχθούν στήν πόλη-δορυφόρο αλλά είναι αδύνατο νά αναπτύξει η πόλη – μητρόπολη, καί νά μήν κρύψουμε τό κεφάλι μας στήν άμμο, περιδεείς απέναντι στίς εξελίξεις.
- Εάν επίσης ληφθεί υπ’ όψιν ότι έχουν δρομολογηθεί ή εξελίσσονται καί θά υλοποιηθούν τά έργα κατασκευής τού λιμένα τής Αμφίπολης, τό αεροδρόμιο, τό πάρκινγκ μεγάλων οχημάτων μέ προπτική μετεξέλιξής του σέ σταθμό εμπορευματικών μεταφορών, η αξιοποίηση τού σπηλαίου Αλιστράτης, η κατασκευή μεγάλων οδικών αξόνων κ.λ.π. θά έχουμε μιά συνολική εικόνα τής εξέλιξης πού μπορεί νά έχει η πόλη τών Σερρών σάν κέντρο δραστηριοτήτων τού Νομού.
Εάν επίσης δεχθούμε ότι η πόλη υστερεί στόν τουριστικό τομέα, καί μέ τό δεδομένο τής αρκετά μεγάλης απόστασης από τήν θάλασσα, θά μπορούσαμε νά δούμε τήν προοπτική προσέλκυσης τουριστών μέ στόχο ιδιαίτερες χρήσεις καί δραστηριότητες, πού είναι αδύνατο γιά διάφορους λόγους νά αναπτυχθούν στήν ευρύτερη περιοχή τού Νομού καί ακόμα περισσότερο. Δέν θά ασχοληθούμε μέ τά υπόλοιπα θέματα ανάπτυξης τής πόλης μας, τά οποία καί ξεφεύγουν από τά όρια τής ειδίκευσης ενός μηχανικού, αλλά καί έχουν ασχοληθεί (κατά τήν μελέτη τού Τοπικού Αναπτυξιακού Προγράμματος) άνθρωποι πού θεωρούνται ειδικώτεροι ημών.
- Αν λοιπόν ασχοληθούμε μέ τήν ανάπτυξη τής τουριστικής κίνησης, πρέπει νά δοθεί προσοχή στό κίνητρο προσέλευσης.
Με αυτές τίς κατευθύνσεις καί προοπτική, από τόν Δήμο Σερρών προτάθηκαν γιά ένταξη στό πακέτο DELORS II τά έργα:
Κατασκευή αυτοκινητοδρομίου
Κατασκευή πάρκου παραδοσιακής αρχιτεκτονικής
Μετεξέλιξη κοινοχρήστων χώρων περιοχής Χρυσοπηγής
Δημιουργία παιδούπολης
Δημιουργία Λαογραφικού Μουσείου
Ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου Ακρόπολης καί δημιουργία αισθητικού δάσους
Τά έργα αυτά επιλέχθηκαν καί προτάθηκαν από τόν Δήμο μέ τό κριτήριο δημιουργίας κινητρων προσέλευσης καί πιστεύουμε ότι η υλοποίηση τους σάν άμεσος ή μακροπρόθεσμος στόχος, θά αποδόσει τά επιθυμητά αποτελέσματα.
Ας ασχοληθούμε λοιπόν μέ τό έργο τής κατασκευής αυτοκινητοδρομίου.
- ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ – ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
Ενα θέμα πού πρέπει νά εξετασθεί κατ’ αρχήν είναι η προτεραιότητα πού πρέπει ή όχι νά έχει τό έργο αυτό. Υπάρχει τό ερώτημα: Tό έργο αυτό έχει σημασία μεγαλύτερη γιά τήν πόλη ή προηγούνται άλλα;
Ισως μιά απλή απάντηση θά ήταν τό όχι. Προφανώς θά υπάρχουν καί άλλα έργα, μπορεί πολύ σημαντικότερα από τό υπ’ όψιν έργο. Αυτό όμως εναπόκειται στήν κρίση καθενός, καί τίς υπάρχουσες συγκυρίες.
Η ευκαιρία όμως νά κατασκευασθεί τό έργο αυτό είναι ιστορική, γιατί οι προϋποθέσεις είναι πολύ ευνοϊκές.
Θά αναφέρουμε κατ’ αρχήν ότι όμοιο έργο δέν υπάρχει στήν χώρα μας.
Ο Δήμος Σερρών έχει τό απαραίτητο υπόβαθρο μελετών (μελέτη οικονομικής σκοπιμότητος καί προμελέτη τού έργου), καί συνεπώς η ετοιμότητα είναι η μεγαλύτερη δυνατή.
Θά πρέπει εδώ νά επισημανθεί ότι τό έργο αυτό δέν είναι από τίς πρώτες επιλογές, καί υπάρχει πιθανότητα νά μήν επιλεγεί τελικά τό έργο. Τήν στιγμή όμως αυτή μάς ζητείται η μελέτη περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων, μελέτη πού η δαπάνη της δέν είναι υπέρογκη. Δέν θά πρέπει λοιπόν κατά τήν γνώμη μας η δαπάνη αυτή νά αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα.
Δέν θά αναλωθούμε στήν εισήγηση αυτή σέ θέματα βιωσιμότητος, καί επιπτώσεων πού θά έχει στήν πόλη καί τήν ευρύτερη περιοχή. Τά θέματα αυτά έχουν αναλυθεί κατά τήν σύνταξη τών προαναφερθεισών μελετών. Θά αναφέρουμε μόνον ένα:
Εάν τό έργο αυτό υλοποιηθεί, θά αλλάξει η μορφή, η λειτουργίες καί η δομή τής πόλης.
- ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ – ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ
Στό σημείο αυτό θά αναφερθούμε στίς ενέργειες πού πρέπει νά γίνουν γιά τήν ομαλή εξέλιξη τού θέματος.
2.1. ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
Αμεσα πρέπει νά προκηρυχθεί η μελέτη καί μέ χρόνους μελέτης τούς ελάχιστους δυνατούς.
2.2. ΠΡΟΣΚΤΗΣΗ ΧΩΡΩΝ
Μεσα στόν χώρο τού αυτοκινητοδρομίου υπάρχει αριθμός ιδιοκτησιών. Μετά τήν σύνταξη τής μελέτης, νά ακολουθήσει ο χαρακτηρισμός τού χώρου, καί η κήρυξη καί συντέλεση τής απαλλοτρίωσης.
2.3. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ας ευχηθούμε ότι τό έργο θά ενταχθεί στό Β’ πακέτο DELORS καί θά ακολουθήσει η κατασκευή τού έργου.
Εδώ θά θέλαμε νά διατυπώσουμε τήν προσωπική μας άποψη πάνω στήν εξελικτική πορεία τού έργου. Παράλληλα θά δώσουμε πρόταση λύσης γιά τό οικονομικό μέρος τού έργου έτσι ώστε νά υπάρχει μιά ολοκληρωμένη καί κατά τήν γνώμη μας εφικτή πρόταση εξέλιξης καί επίτευξης τού έργου.
Κατά τήν γνώμη μας λοιπόν πρέπει νά ακολουθηθεί η παρακάτω πορεία γιά τήν μελετητική, κατασκευαστική καί ακολούθως λειτουργική επιτυχία τού έργου:
Προκήρυξη τής δημοπρασίας μέ τό σύστημα μελέτη – κατασκευή – ανταλλάγματα (άρθρο 13 τού Π. Δ/γματος 609/85), μέ υπάρχουσα προμελέτη.
Τό σύστημα αυτό πού προδιαγράφεται στό Π. Δ/γμα 609/85, προσφέρει πολλαλότητα επιλογών καί οικονομικών λύσεων, καί ο εργοδότης έχει δυνατότητα νά επιλέξει μέ παραμέτρους που οδηγούν στήν τεχνικοοικονομικώτερη λύση.
Στήν διακήρυξη θά ζητηθούν από τούς ενδιαφερόμενους τά οικονομικά ανταλλάγματα, γιά νά καλυφθεί -τουλάχιστον- η οικονομική συμμετοχή τού Δήμου.
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
Πιστεύουμε ότι τό έργο θά πετύχει εάν σχεδιασθεί προσεκτικά.
Τό συνολικό κόστος τού έργου δέν είναι απαγορευτικό γιά τά δεδομένα τού Δήμου, καί πιθανολογείται ότι δέν θά βαρύνει καθόλου τόν προϋπολογισμό του, εάν ακολουθηθεί η προταθείσα διαδικασία.
Στόν Δήμο Σερρών από ετών έχει συσταθεί Νομικό Πρόσωπο γιά τό αυτοκινητοδρόμιο, τού οποίου η μέχρι τώρα δραστηριότητα δέν έχει εμφανή αποτελέσματα. Θά πρέπει νά στελεχωθεί μέ πρόσωπα -γνώστες τού όλου αντικειμένου- γιά νά υπάρξει αποτελεσματικότητα καί μέ στόχο τήν υλοποίηση τού έργου.
Ας μήν ξεχνάμε ότι τό έργο αυτό είναι τεράστιο καί εξειδικευμένο, εάν δέ προχωρήσει τό θέμα, δέν συγχωρούνται λάθη, γιατί τέτοια λάθη δέν βαρύνουν τά πρόσωπα πού τά κάνουν, αλλά τό κοινωνικό σύνολο.
Ιδιαίτερη λοιπόν σημασία έχει κατά τήν γνώμη μας η στελέχωση τού νομικού προσώπου, πού ούτως ή άλλως θά διαχειρισθεί τό θέμα.
Τό θέμα τού αυτοκινητοδρομίου δέν είναι τοπικής εμβέλειας, ώστε νά μπορούσε νά δικαιολογηθεί τυχόν οποιοσδήποτε ερασιτεχνισμός, εμπειρισμός ή δοκιμές. Θά πρέπει νά “ξανοιχτούμε” στό εσωτερικό καί τό εξωτερικό γιά ανεύρεση εταιρειών πού θά δεχθούν νά πάρουν μέρος στόν διαγωνισμό, νά συγχρηματοδοτήσουν τήν κατασκευή του έργου, καί νά έχουν καί συμμετοχή στό όλο θέμα.
Η οικονομική συμμετοχή τού Δήμου δέν είναι τεράστια γιά ένα τέτοιο έργο καί τήν κλίμακα τών συνήθως ενδιαφερομένων εταιρειών. Ας μήν ξεχνούμε ότι στόχος δέν είναι απλώς η κατασκευή τού έργου, αλλά καί η βιωσιμότητά του.
Ενα τέτοιο έργο δέν έχει βιωσιμότητα από τούς αγώνες, παρά μόνον διασημότητα. Η βιωσιμότητα εξασφαλίζεται από τήν συνεχή λειτουργία του, μέσα από τήν πολλαπλότητα τών δραστηριοτήτων πού μπορεί νά αναπτύξει. Εξ άλλου υπάρχει καί τό θέμα τής έγκρισης διεξαγωγής αγώνων πού δέν είναι μόνον F1, αλλά πολλά άλλα είδη.
Από τά παραπάνω καταδεικνύεται πιστεύω η σοβαρότητα καί η σημασία πού πρέπει νά δοθεί στήν διαχείρηση τού θέματος, ή άν θέλουμε νά έχουμε τήν νεώτερη ορολογία τό managment.
Δέν θά αναλώσουμε περισσότερο χρόνο στό θέμα αυτό πού κατά τήν γνώμη μας είναι καί τό κυρίαρχο. Πιστεύω ότι έχει δοθεί η διάσταση τού θέματος.
- ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο Δήμος Σερρών έρχεται στις μέρες μας να “πληρώσει” την ανυπαρξία προγραμμάτων ανάπτυξης. Τέτοια έργα καί μάλιστα τέτοιας κλίμακας καί εμβέλειας θά έπρεπε νά έχουν σχεδιασθεί εδώ καί πολύν καιρό, ώστε νά μήν έχουμε σήμερα αυτήν τήν πίεση χρόνου.
Ας ευχηθούμε νά δούμε τό έργο αυτό πραγματικότητα γιά τό καλό τής πόλης μας.
O
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Τ.Υ.Δ.
Π. ΚΟΥΡΟΠΑΛΑΤΗΣ
Πολιτικός Μηχανικός μέ Α’ β.